Nieuws
Verhalen...liggen gewoon in het bos
Verhalen ... liggen gewoon in het bos. Een dag schrijven en vertellen.
Omdat er te weinig aanmeldingen zijn, vervalt dieze zomer deze dag.
Als je toch nog wil lezen hoe het had kunnen zijn, hoe het een volgend jaar kan zijn:
zie hier een hoofdstuk uit mijn boekje 'Achter de schermen van een schrijfdocnt', dat na de zomer verschijnt:
7. De verhalen liggen in het bos, een sprookjesdag.
Over kijken, voelen, proeven.
‘Kijk, jongen, kijk! Alles ligt op straat’, zei Bert Schierbeek.
Een schrijver is een journalist, een waarnemer. De belangrijkste instrumenten om de wereld binnen te laten komen, zijn de zintuigen: de ‘vensters van de waarneming’, jouw poort naar de wereld. Als schrijver neemt je niet alleen waar met je zintuigen, maar zet je ze ook in om je teksten beeldend te maken. Wil je filmisch te schrijven’? Luister, kijk, proef, ruik, voel!
Ik heb een Sprookjesdag georganiseerd, samen met collega en verteldocent Erna. Zoals altijd gebruiken we hiervoor haar boshuisje in de landerijen van Boekelo. Kleuren, geuren en verhalen alom. Aan de weg staat het schoolbord met 'hier parkeren voor sprookjes', de elfen en reuzen mogen komen. Her en der liggen vertelstokken, geheimzinnige stenen en kleurige sprookjesboeken op kleedjes. Op de stoelen in de kring beginnen we met een opwarmoefening : ‘Beschrijf je reis hierheen als een sprookje’. Er verschijnen koetsen, uitgeholde pompoenen en een raket. Dit maakt de schrijfhand los en brengt ons in sprookjessfeer. En zo leert men elkaar al een beetje kennen. Het is een gemêleerd gezelschap, mensen van in de dertig tot eind zeventig jaar,
Na de eerste verteloefening van Erna geef ik een opdracht om verhaalmateriaal te verzamelen: ‘Loop naar buiten met je blokje in de hand. Kijkt rond en noteer wat je ruikt, voelt, proeft, alles waarvan je intuïtief denkt: ‘Misschien kan ik dat gebruiken in mijn sprookje’. Of je dat ook echt gaat doen, is nu nog niet van belang, noteer het maar.’
Even later sluipen de elfen en reuzen met blocnotes door het bos, ze verzamelen materiaal voor hun verhaal. Ze ruiken, kijken, voelen. Ik zie iemand met haar oor aandachtig tegen een boomstam staan luisteren. Vertellen de gebroken takken hun droevig verhaal? Ineens wordt alles wat je waarneemt bijzonder, je krijgt kinderogen, schrijversogen. Wat is dat voor donker gat in de grond? Hé, hier voelt de ondergrond ineens verend. En wie zou er ’s nachts op dit bankje van boomstam zitten? Allemaal inspiratie voor een verhaal.
‘Tegen de ochtend vond de lijster de eerste toon van zijn lied plotseling terug. Het was alsof hij uit de lucht kwam vallen’. In Toon Tellegens verhaal ‘De beproevingen van een scheppende geest’ wil de lijster zingen op een feest, maar hij kan de eerste toon niet vinden. Als iedereen weg is, zit hij op zijn tak en ‘laat zijn gedachten gaan, waarheen zij maar willen’, zoals Tellegen het zo mooi zegt. Dan vindt de lijster plots zijn toon terug. Herkenbaar voor haast elk scheppingsproces. Veel mensen geloven in de mythe dat je inspiratie kríjgt, maar kunstenaars - ook schrijvers- weten hoeveel moeite ze moeten doen om hun inspiratie aan te boren. Gelukkig zijn daar hulpmiddelen voor: ga naar buiten, zet je ogen en oren open, maak je schrijfhand los!
Buiten waarnemingen verzamelen levert filmische gegevens op voor het verhaal. Daar wordt later op de dag aan doorgeschreven. Let wel, het gaat om een eerste versie. Dus gewoon lekker schrijven, zonder nu al te denken aan kritische lezers.
Op het moment dat iedereen bezig is – kluivend, snel schrijvend, fronsend- ben ik altijd heel nieuwsgierig: wat zal er straks bij het voorlezen te voorschijn komen?
Tussendoor doet Erna nog een oefening: ‘al rondlopend de kladversie stil voorlezen aan jezelf’. Wat een concentratie! Als brevierende monniken bewegen de schrijfsters zich al mompelend door het gras.
Aan het eind van de dag zitten we op boomstammen te vertellen. Over een klein meisje dat binnen in een boomstam een stem hoort die haar vertelt waarheen haar reis gaat. Over een mannetje dat een gang vindt onder de grond en terecht komt in een hem onbekende wereld. Bij de oudste dame van het gezelschap komen conflicten in de huidige politiek terecht bij een stel kabouters die ruzie krijgen.
Het zijn verhalen die er voor deze dag nog niet waren - of lagen ze toch al ergens klaar?