Blog
‘Ik dacht dat ik bijna klaar was!?’ over de fases van het schrijfproces
Foto: op het terras van hotel Woodbrooke werken twee deelneemsters aan de schrijfretraite van 2018 op hun laptop aan hun boek.
Over de retraites
Daar komen ze, de schrijvers, gewapend met een laptop en een hoop papieren. Schrijfretraite, vijf etmalen om verder te komen met een schrijfproject dat vaak al jaren loopt. Los van dagelijkse beslommeringen eindelijk ongestoord werken, met schrijfcollega’s en een schrijfcoach in de buurt.
Op de eerste avond stellen de deelnemers hun schrijfproject van die week aan elkaar voor.
‘Ik wil voor mijn kinderen stukjes uit mijn leven beschrijven.’
‘Ik wil van dat jeugdtrauma van mij een fictief verhaal maken dat niet zwaar is.’
‘Ik schreef altijd verhalen. Ik wil uitproberen of ik het leuk vind een hele roman te schrijven.’
‘Hoe krijg ik mijn blogs wat luchtiger en literairder?’
‘Al die losse gedichten moeten nu eindelijk een bundel worden.’
Als start teken ik bij de introductie mijn creatieve driehoek op het bord, ‘De Piramide van TalenTuin’. Net als een piramide gaat het schrijfproces van breed naar smal. Van de basis - losjes verzamelen en intuïtie - gaat het via tussenstappen naar de punt, de perfecte tekst. In de eerste helft van je traject is het werk nog in de ‘schrijversfase’, daar is de (vaak kritische) lezer geheel afwezig. Je begint met het verzamelen van ideeën en woorden en met dat materiaal zoek je, probeer je, schrijf je je los. De schrijversfase levert eerste versies van teksten, klad. Alles kan nog anders.
In de lezersfase kun je kladtekst meer met de bril van de lezer op bekijken: is mijn tekst duidelijk? Is het begin aantrekkelijk? Spreken de beelden? Dat soort feedbackvragen kun je ook stellen aan meelezers. En als je met hulp van deze kritische commentaren je tekst hebt versterkt, ga je slijpen, perfectioneren. Als dan ook de spelling en lay out kloppen weet je: zo is het goed. Het kind kan geboren worden.
Soms stroomt het, soms zit iemand hopeloos vast. Je leert ook dat zulke inzinkingen horen bij elk creatief proces. Je ziet het even niet meer, je gaat iets anders doen en ineens stroomt er weer tekst, is er een nieuw idee. Daar leer je op vertrouwen.
In zo’n week vindt de een eindelijk de toon voor het verhaal en is nummer twee toch maar in die afgrondelijke levensfase gedoken. De derde schrijft het verhaal dat al maanden in het hoofd zoemde nu uit op papier. Nummer vier maakt een synopsis voor uitgevers en die opdracht dwingt om helemaal te gaan tot de kern van wat hij wil zeggen. Nummer vijf schrapt in de gedichten tot de essentie.
Aan de koffie of met een wijntje op het terras worden de verhalen over leven en schrijven uitgewisseld met medeschrijvers, die je in het gewone leven nou ook niet zo vaak ontmoet. Het relativeert als je ziet hoe anderen ook worstelen. Even een bemoediging, een aansporing of een collega die een stukje meeleest.
En de schrijfcoach? De retraite is voor mij vijf etmalen alert zijn en hard werken, maar elk jaar verheug ik mij er weer op. Ik ga van kamer naar kamer, lees, spreek, denk mee. Als een vroedvrouw begeleid ik zo’n acht bevallingen, in verschillende stadia van ontsluiting. Ik zie teksten die moeten uitgedund of juist uitgebreid; ik zie projecten die ooit begonnen waren, deze week uitgroeien tot iets groters, iets bondigers, iets eigeners; ik zie een chaos aan ideeën ordening krijgen, structuur - zoals je vroeger in de donkere kamer foto's zag opdoemen uit de ontwikkelaar. Ik zie projecten in de prullenmand verdwijnen, zodat er ruimte komt voor iets nieuws.
Regelmatig komt de piramide van het creatieve proces weer voorbij, dingen vallen op hun plaats.
'Ik dacht dat ik al bijna klaar was en zag het boek al voor me. Maar ik ben nog bezig in de onderste helft van de driehoek'.
‘Ik ga altijd direct corrigeren, maar ik ben nog pas in de kladfase.’
'Heerlijk om hier tussen de 1e en 2e versie mensen te hebben die kritisch meelezen!’
‘Ik heb aldoor intuïtief geschreven. Maar nu ga ik toch maar een plan maken, anders ontspoor ik.’
‘Ik blijf nog even verzamelen en daarna zie ik wel.’
De piramide blijkt een stevig bouwwerk, waar teksten een plaatsje in kunnen krijgen.
Reageer
Door op Verzenden te klikken gaat u akkoord met onze Privacyverklaring (AVG)
Comments (1)
Romee van der Loeff
Mooi volledig beeldend verhaal over een spannend proces bij het schrijven van teksten. Je zou als buitenstaander je toch bijna aanmelden voor een plaats op een schrijfretraite onder leiding van de juf van de Talentuin! Eindelijk wat spannends doen in mijn vakantie.